Motor Soğutma Sistemleri: Etkili Bakım İçin Bilinmesi Gerekenler

Motor soğutma sistemleri, etkili bakım için bilinmesi gerekenler, motor ısısı neden önemlidir? Gibi konular özellikle yaz aylarının gelmesiyle birlikte sıkça aranan konular haline gelmeye başlamış durumda.

Motor soğutma sistemleri doğru çalışmadığında araçlarda yüksek maddi hasarlara neden olabilmekte. Maddi hasarların yanı sıra araç motorlarının doğru ve performanslı çalışabilmesi için en iyi şekilde soğutulması gerekmektedir.

Halk arasında “Araç su kaynatmış” olarak da bilinen bu durum, motorun ve motor soğutma sıvısının yüksek değerlere çıkmasından oluşmaktadır. Motor soğutma sistemlerinin bakımlarının yapılması, arızlarının tespit edilmesi, soğutma sıvısının sürekli olarak tamamlanması uzun soluklu araç kullanımlarında oldukça önemlidir.

Özellikle uzun yola çıkmadan önce soğutma sistemlerinin kontrol edilmesi ve düzenlenmesi oldukça önemlidir.

Motor soğutma sistemleri genellikle şu şekilde çalışırlar;

• Araç içerisinde bulunan antifiriz olarak da bilinen sıvı, bulunduğu kaptan çekilerek araç devridaim sistemine iletilir,
• Sistem hortumlar ile birlikte sıvının radyatör olarak da bilinen ve aracın ön tarafında bulunan petekli yapıya götürür,
• Petekli yapı, arkasında yer alan fanlar ve aracın hareketinin sağladığı serinleme ile ısı değişimi sağlar. Antifiriz olarak bilinen sıvının soğutulması sağlanır,
• Araç radyatöründen çıkan sıvı, devridaim pompası ve hortumlar ile motorun içerisine gönderilir. Motorun içinden geçen özel kanallar ile birlikte soğutma sıvısının motoru soğutması sağlanır.

Motor soğutma sistemleri özellikle eski model araçlarda kışın ısınmak için de kullanılabilmekte. Yüksek fan gücü, yüksek hava akışı ile aracın motorunun daha iyi soğutulması sağlanabilir.

Düzenli bakımları yapılan ve doğru dolaşım sağlayan araçlarda soğutma sıvısı bazı faydalar sağlayabilir. Bunlar genellikle;

1. Aşırı ısınmanın önüne geçerek motor parçalarının korunmasını sağlar,
2. Motorun optimum sıcaklığını sağlar ve motorun en iyi performans gösterdiği sıcaklıkta kalmasını sağlar,
3. Motor ömrünü doğrudan uzatır ve hava kanallarını kapatan contanın korunmasını sağlar,
4. Yakıt verimini arttırır ve daha az yakıtla daha yüksek verim elde edilmesini sağlar,
5. Sürüş güvenliğini doğrudan etkiler. Yüksek ısılara çıkan araç motorları aniden durma, aniden kontrol kaybına neden olabilmektedir.

Soğutma Sistemlerinin Temel Bileşenleri

Soğutma sistemlerinin temel bileşenleri nelerdir? Araçlar nasıl soğutma sağlar? Araç soğutma sistemleri günümüz teknolojisinde dahi neredeyse birbirinin kopyası olarak karşımıza çıkıyor. (online yedek parça)

Soğutma teknolojisinin en gelişmiş halde olması en iyi performansı sağlıyor olsa da gelişmişlik konusunda daha iyi adımlar beklenilebiliyor.

Soğutma sistemlerinin temel bileşenleri nelerdir ve nasıl çalışır bakacak olursak karşımıza birkaç maddelik bir liste çıkacaktır. Bu genellikle şu şekildedir;

1. Radyatör Sistemi;
   1. Radyatör soğutma sıvısının içinde dolaştığı bölgedir.
   2. Isı transferini sağlar ve fanlar ile soğutulur.
   3. Giriş ve çıkış bölümleri bulunur ve sıvı akışı sağlanır.
2. Termostat Sistemi:
   1. Araç ısısını sürekli kontrol eder.
   2. Aracın ne zaman fan açacağını belirler.
   3. Motor soğutma sıvısının akışı için devridaim sistemine komut gönderir.
3. Devridaim Sistemi:
   1. Bir başka deyişle su pompası olarak karşımıza çıkan sistem antifiriz olarak bilinen sıvının araç içerisinde dolaşmasını sağlar.
   2. Motor sıvısının dolaşımı devridaim pompası olmadan gerçekleşemez.
   3. Elektrikli yapıya değil kasnak sisteminden aldığı güç ile aktarıma sahiptir.
4. Fan Sistemi:
   1. Araç radyatörüne gelecek olan hava akışını arttırır ve hızlı soğuma sağlar.
   2. Kimi zaman hareket halinde olunmadığında devreye girer ve soğutma sağlar.
   3. Termostat sistemi ile devreye girer ve en uygun zamanda açılıp kapanır.
5. Antifiriz Sistemi:
   1. Antifiriz motorun soğutulmasındaki temel etmendir. Antifiriz eksikliği araçta basın oluşmasına ve soğutulmasının engellenmesine neden olacaktır.
   2. Kışın motor dolaşım sisteminin donmasını engeller.
   3. İçeriğindeki koruyucu maddeler sayesinde motor içerisinde oluşabilecek korozyonların önüne geçer.

Soğutma Sistemi Bakımı ve Arıza Belirtileri

Soğutma sisteminin önemine değindik, nasıl çalıştığına da göz gezdirdik. Peki, arızaları nasıl tespit edilir? Bakımları nasıl olmalıdır?

Araç sağlığı ve güvenli sürüşü için soğutma sisteminin ne kadar önemli olduğu aşikâr, düzenli olarak kontrol edilerek bakımlarının yapılması da oldukça önemli. Soğutma sistemi bakımı ve arıza belirtileri şu şekilde karşımıza çıkmakta;

• Motor sıcaklığı göstergesinde anormal artışlar. Olması gereken seviyenin üzerinde olması,
• Araç içi ve dışında sıcaklık artışının gözlemlenmesi, motor üzerinden buhar çıkışı,
• Araç durduğu zaman ve/veya hareket halinde iken altından akan sıvılar, kaput içindeki akmış olan sıvılar,
• Araç içinde aniden gösteren sıcaklık artışı,
• Radyatör içerisindeki su seviyesinin düşüklüğü, su kabının eksilmesi. Radyatör sıvısının kontrolünü araç çalışmıyorken ve motor ısınmamışken. Yani, yola çıkmadan önce gerçekleştirmeniz gerekmektedir,
• Araç ikaz ışıkları. Özellikle yeni nesil araçlarda otomatik arıza belirti sistemleri bulunmaktadır.

İkazlar sizi uyardıktan sonra en yakın servise giderek ya da kendi tecrübelerinizden yola çıkarak soğutma sıvısı bakımı yapmanız gerekecektir. Bunun için izlenmesi gereken adımlar şu şekildedir;

• Soğutma sıvısının seviyesini kontrol edin ve azalmışsa ekleme sağlayın,
• Araç soğumuşken radyatör kapağını açın ve eksik kısımları tamamlayın,
• 2 ila 5 yıllık bir kullanımdan sonra ve/veya 40 Bin ve 100 Bin kilometre kullanımına göre soğutma sıvınızın tamamını değiştirtin,
• Radyatör hortumunuzun içini ve radyatörünüzü temizletin,
• Termostat testlerini yapın, yaptırın ve sorunlarını giderin,
• Su devridaim sistemini kontrol edin ve onarın,
• Fan çalışma zamanı, hızı gibi faktörleri gözlemleyerek bakımını sağlayın ve/veya değiştirin.